The Last Jedi: Ο Rian Johnson και ο λόγος της ύπαρξης του Star Wars

Πριν από δύο χρόνια, ο μακρινός γαλαξίας του Star Wars υποδέχτηκε στο πάνθεόν του την Rey, τον Finn, τον Poe και τον Kylo Ren, συστήνοντας μας σε μια καινούργια γενιά χαρακτήρων και δίνοντας νέα ζωή στο διάσημο franchise. Τότε, με αφορμή το The Force Awakens, είχαμε μιλήσει για το πώς η φιλοσοφία της ταινίας, αλλά και η θέση του σκηνοθέτη της, J. J. Abrams, αντικατοπτρίζεται στον βασικό της ανταγωνιστή, Kylo Ren. Δύο χρόνια μετά, η σκυτάλη πέρασε στον Rian Johnson, και το νέο installment εμφανίστηκε στις αίθουσες με τον “βαρύ” τίτλο The Last Jedi.

Το δεύτερο μέρος της νέας τριλογίας έκανε μερικά πιο τολμηρά βήματα, διχάζοντας το ιδιαίτερα αυστηρό κοινό του Star Wars, αλλά εν τέλει έκανε μάλλον σωστά την δουλειά του, μια άποψη με την οποία συμφωνεί και το spoiler-free review του Spoiler Alert, το οποίο θα σας πρότεινα να διαβάσετε αντί για αυτό το άρθρο, σε περίπτωση που δεν έχετε δει την ταινία. Εδώ, θα μιλήσουμε για τον ρόλο που επέλεξε να παίξει το The Last Jedi ως κομμάτι του franchise και το πώς επιλέγει να συσχετιστεί με τις υπόλοιπες ταινίες της σειράς, αλλά και με τους θεατές και τους fans της.

Αρχίζουμε ακριβώς από εκεί που αφήσαμε το τελευταίο άρθρο. Με την Δύναμη να Ξυπνά.

Έχοντας λίγο-πολύ επαναλάβει την πλοκή του A New Hope, αλλά αποδεικνύοντας ότι μπορεί να το κάνει με επιτυχία, ο J. J. Abrams κέρδισε για την καινούργια τριλογία το OK, που χρειαζόταν από ένα σημαντικό μέρος του τρομερά δύσκολου κοινού των ταινιών. Το Star Wars επέστρεψε, και πλέον το franchise ήταν ελεύθερο να πάρει οποιαδήποτε κατεύθυνση.

Ωστόσο, μετά από μια νέα τριλογία, μια σειρά stand-alone ταινιών αλλά και μια ακόμη μελλοντική τριλογία να έχει ανακοινωθεί από την Disney, η κυκλοφορία του The Last Jedi συνέπεσε χρονικά με μια αίσθηση κορεσμού, ειδικά στο πιο mainstream κινηματογραφικό κοινό, που θα μπορούσε να συνοψιστεί ως: “Φτάνει πια με το Star Wars.” Και η αλήθεια είναι πως, ακόμη και ανάμεσα στους fans, η αίσθηση ότι το franchise είπε ό,τι είχε να πει και πως η Disney θα πρέπει να του επιτρέψει να πεθάνει με αξιοπρέπεια δεν είναι ιδιαίτερα σπάνια.

Εκ πρώτης όψεως, το The Last Jedi μοιάζει να δοκιμάζει νέα πράγματα και να μην μιμείται την αρχική τριλογία με τον τρόπο που το έκανε το The Force Awakens, παρόλο που τα θεμελιώδη στοιχεία της πλοκής του The Empire Strikes Back βρίσκονται εκεί: Η Αντίσταση βρίσκεται στο πιο σκοτεινό σημείο της, η Jedi πρωταγωνίστρια μας εκπαιδεύεται σε έναν απομακρυσμένο πλανήτη από έναν γερασμένο μέντορα, την ώρα που οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές ταξιδεύουν σε μια κακόφημη πόλη, όπου ένας ηθικά γκρίζος χαρακτήρας εμφανίζεται ως φίλος πριν τους προδώσει.

Υπήρχαν ωστόσο δύο βασικές διαφοροποιήσεις. Η μία ήταν ο απρόσμενος θάνατος του Supreme Leader Snoke, μια ενδιαφέρουσα τροπή που μας άφησε με μια εκνευριστικά μεγάλη λίστα αναπάντητων ερωτημάτων (Ποιος ήταν; Τι ήταν; Γιατί ήταν;), αλλά μας έδωσε σε αντάλλαγμα την πιο έντονη σκηνή μάχης που έχουμε δει ποτέ σε ταινία Star Wars. Η άλλη, λίγο λιγότερο απρόσμενη, αλλά πολύ πιο σημαντική για το meta επίπεδο της ταινίας ήταν η πρώτη επαφή της νέας τριλογίας με μια γερή δόση κυνισμού. Ενός κυνισμού που φτάνει στο πανί μέσω της γενειοφόρας μορφής του Luke Skywalker.

Ο Luke, ο χαρακτήρας με του οποίου την εξαφάνιση και την επικείμενη επιστροφή ασχοληθήκαμε για το μεγαλύτερο μέρος του The Force Awakens, φαίνεται να έχει την ίδια αίσθηση με το κουρασμένο κοινό: Οι Jedi κληροδότησαν στον γαλαξία μόνο αποτυχίες και καταστροφές, και η ιστορία τους θα πρέπει να τελειώσει.

Και η αλήθεια είναι πως, με τον τρόπο που διαγράφεται το μέλλον του Star Wars, τα πράγματα μάλλον θα συνεχίσουν στο ίδιο δυσοίωνο μοτίβο. Κάθε νίκη των Jedi θα πρέπει ακολουθείται από μια τραγική αποτυχία, ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν προκλήσεις για τους πρωταγωνιστές. Δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη στον Γαλαξία όσο ένα franchise με το όνομα Star Wars συνεχίζει να προσθέτει νέα κεφάλαια στην ιστορία του. Σε αυτό το κλίμα, ο ηρωισμός και η λάμψη της Rey, του Finn και του Poe (ή πόσο μάλλον του Luke, της Leia και του Han) ξεφτίζουν και καμία νίκη τους δεν είναι πραγματικά σημαντική ή θριαμβευτική.

Παράλληλα, όλοι οι βασικοί χαρακτήρες της ταινίας μοιάζουν να περνούν μια ανάλογη κρίση ταυτότητας. Ο Kylo σπάει την μάσκα του, σταματώντας να παριστάνει τον Darth Vader. Το ανελέητο κυνηγητό από το Πρώτο Τάγμα, φέρνει την Αντίσταση στα πρόθυρα της αυτοκαταστροφής. Το τελειωτικό χτύπημα έρχεται από τον DJ, έναν code-breaker που συναγωνίζεται επάξια τον Snoke για το χειρότερο όνομα της νέας τριλογίας. Το Πρώτο Τάγμα και η Αντίσταση αγοράζουν εξοπλισμό από τους ίδιους εμπόρους, εξηγεί στους πρωταγωνιστές, πιάνοντας την νότα γκρίζου ρεαλισμού από εκεί που την άφησε το περσινό Rogue One. “Τι ακριβώς νομίζατε; Πόλεμος είναι.”

Το The Last Jedi είναι η ιστορία ενός franchise που πολεμά με τον εαυτό του.

Το αποτέλεσμα σε όλα αυτά είναι πως, κοιτάζοντας το Star Wars ως σύνολο, η original τριλογία μοιάζει πια με αθώα ανάμνηση από ένα παρελθόν που, στην πραγματικότητα, ήταν πολύ πιο γκρίζο απ’ ότι το θυμόμαστε. Ο πόλεμος δεν ξεχωρίζει καλούς και κακούς και αφαιρεί αδιακρίτως ζωές και από τις δύο πλευρές. Σε αντίθεση με την τριλογία των prequels που βρίσκει μια τεμπέλικη λύση στο πρόβλημα, χρησιμοποιώντας αναλώσιμους CGI στρατούς από ανδροειδή και κλώνους, το The Last Jedi δεν σκοπεύει να μας προσφέρει αφελές θέαμα, ούτε να αποφύγει να αναφέρει ότι, ακόμη κι αν γίνεται με φωτόσπαθα και X-Wings, ακόμη κι αν η μία πλευρά είναι σαφώς ηθικά ανώτερη της άλλης, ο πόλεμος έχει συνέπειες.

Το ενδιαφέρον με το Force Awakens είναι πως γνωρίζει ότι όλα αυτά είναι ερωτήματα στα οποία θέλουμε απαντήσεις. Ψάχνουμε την θέση της ταινίας στο ευρύτερο πλαίσιο του franchise και, όπως και με την απάντηση για την θέση της Rey στον Γαλαξία, το σενάριο του Rian Johnson παίζει με τις προσδοκίες μας, αφήνοντας παράλληλα να εννοηθεί ότι ίσως εν τέλει να μην ανήκει στο μοτίβο και να προσπαθήσει να φτιάξει κάτι καινούργιο. Τόσο το The Last Jedi, όσο και το The Force Awakens, άσχετα από το αν μπορούμε εν τέλει να τα θεωρήσουμε δείγμα καλού κινηματογράφου, είναι ταινίες που σε προκαλούν να μιλήσεις γι’ αυτές και να τις αναλύσεις σε βάθος, πράγμα που σημαίνει ότι, τουλάχιστον σε κάποιο επίπεδο, έχουν κάνει την δουλειά τους σωστά.

Ο τρόπος που επιλέγει ο Rian Johnson για να κλείσει το The Last Jedi, με τα παιδιά στο Canto Bight που παίζουν, φορώντας ένα δαχτυλίδι με το σήμα της Αντίστασης και με ολόκληρο τον Γαλαξία να λάμπει στον ουρανό από πάνω τους, περικλείει τελικά την απάντηση στα ερωτήματα της ταινίας. Κάποια πράγματα μπορεί να μην είναι τόσο αθώα όσο φαίνονται. Πίσω από τις ηρωικές, πολύχρωμες περιπέτειες των ηρώων του Star Wars, βρίσκονται κυνικοί άνθρωποι που μετρούν δισεκατομμύρια, είτε πρόκειται για τους executives της Disney, είτε για τους εμπόρους όπλων του Canto Bight.

Εν τέλει, όμως, η εικόνα ενός παιδιού που κάθεται στην κινηματογραφική αίθουσα, κρατώντας ένα πλαστικό φωτόσπαθο στα χέρια και κοιτάζοντας με δέος τα κίτρινα γράμματα που αιωρούνται στο διάστημα, είναι ανώτερη από οποιαδήποτε υπερανάλυση θα μπορούσε να κάνει αυτό το άρθρο. Οι ιστορίες υπάρχουν για αυτούς που εμπνέονται και μαγεύονται από αυτές. Και ίσως αυτό να είναι αρκετό από μόνο του.