Σκέψεις μετά το τέλος του Westworld

Μετά το φινάλε του Westworld, δυο συντάκτες μας είχαν αρκετά “αντίρροπες” γνώμες για τη σειρά, οπότε σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλή ιδέα να σας παρουσιάσουμε και τις 2 οπτικές.

Westworld: απογοήτευση.

Ή μάλλον ποτέ-γοήτευση αλλά ας ξεκινήσουμε από την αρχή.

Έχοντας πλασαριστεί ως μια ‘έξυπνη‘, γεμάτη φιλοσοφία και πρωτοπορία τηλεοπτική σειρά που έκανε κριτικούς και κοινό να μένουν εκστασιασμένοι από την ιστορία και τους χαρακτήρες, περίμενα κ εγώ, όταν ανέβηκα στο τρένο του Westworld κάπου εκεί στο β επεισόδιο να μάθω πράγματα για την AI, να απολαύσω Scifi καλή τιβί, αλλά δεν. Πέρα από την αρχική ιδέα/θεωρία που πάνω της στήνεται η ιστορία, αυτή του bicameral mind, το Westworld -πολύ κακό για το τίποτε- καταλήγει να είναι η εξιστόρηση μιας ρομποτικής επανάστασης σε βάρος των κακών ανθρώπων. Μια ιδέα ειπωμένη αρκετές φορές στο παρελθόν, δεν θα έλεγες;

Υπάρχουν κάποια καλά στοιχεία που ανεβάζουν το επίπεδο της σειράς στο αξιόλογο, αλλά αφού ολοκληρώσεις την θέαση των επεισοδίων, μένεις με την απορία ‘οκ, αυτό ήταν; κάτι άλλο; μήπως πίσω από την οθόνη της τιβί υπάρχει κ κάτι άλλο που θέλει να μας πει η σειρά; μπα.‘. Πρωτοπορεί χρησιμοποιώντας την έννοια της επανάληψης – της λούπας- προσδίδοντάς της ιδιαίτερη σημασία για τα ρομπότ, έτσι ώστε να καταφέρουν να αποκτήσουν συνείδηση και να ‘ζωντανέψουν’ και εξηγώντας τη γένεση της συνείδησης μέσω της θεωρίας του διμερούς νου και εκεί ξεφουσκώνει. Αναμασά τις κρατούσες θεωρήσεις και εξηγήσεις του κόσμου από τη θρησκεία, υιοθετεί μια μισανθρωπιστική άποψη, κάνει προσπάθειες να εκπλήξει (στο οποίο απέτυχε παταγωδώς, καθώς οι φανς ήδη από το β επεισόδιο είχαν προβλέψει τη συνέχεια) και να πει κάτι, αλλά το χάνει για λόγους τεχνικούς -πρέπει να συμπληρώσει 10 επεισόδια, να τα απλώσει σε 10 βδομάδες, να κάνει νούμερα και να αφήσει τις αποκαλύψεις κ την κλιμάκωση για το τέλος, ενώ έχει κάνει την προεργασία και αφήνει ερωτήματα για τον δεύτερο κύκλο.

Η ωραία αφετηρία του διμερούς νου, ότι ο πρωτόγονος άνθρωπος άκουγε φωνές που τις απέδιδε σε θεούς και έτσι λειτουργούσε στην ομάδα του και ότι, όταν έγινε το κλικ της συνείδησης ότι εγώ είμαι αυτός που μου μιλάω (εγώ είμαι αυτό που είμαι, άνθρωπος ας πούμε και αυτός είναι ο κόσμος μου) με ενθουσίασε γιατί το να παρακολουθείς την προσπάθεια της Ντολόρες, της Μαεβ κλπ να αποκτήσουν συνείδηση και να πάρουν την τύχη στα χέρια τους, ήταν, για μένα, μια εκ νέου αφήγηση της ιστορίας του ανθρώπινου γένους, όπου Φορντ και Αρνολντ, ο δικός μας Θεός. Αυτό ήταν όμως και τίποτε παραπέρα, ενώ κατέφυγε σε αναπαραγωγή παμπάλαιων απόψεων καθαρά θρησκευτικών, που θα έλεγε κανείς ότι το 2016 τις είχαμε ξεπεράσει (ή μήπως όχι;), ότι δηλαδή θα πρέπει να υποφέρεις και να υποφέρεις και να υποφέρεις λίγο ακόμη για να κάνεις κάτι καλύτερο (κυρίαρχη άποψη τόσο στον καθολικισμό, αλλά και το βουδισμό και σε πολλές θρησκείες).

Εξάλλου, η επανάληψη έχει μελετηθεί από δυτικούς συγγραφείς και ανατολικές θρησκείες και είναι μια γοητευτική ιδέα. Οι άνθρωποι κοιμόμαστε και ξυπνάμε κάνουμε τα ίδια και τα ίδια πράγματα, μια λούπα θα έλεγε κανείς, έχοντας συνείδηση βέβαια, αλλά περιορισμένη αντίληψη και αυτό σε συμβολικό επίπεδο χρησιμοποιείται και στο σίριαλ με επιτυχία, αλλά εμείς έχουμε ως λύτρωση και κατάρα την θνητότητά μας. Αυτό είναι κάτι που αναφέρεται στο τελευταίο επεισόδιο και μου έδωσε ένα ψήγμα ελπίδας για το μέλλον της σειράς. Όπως συλλογίζεται ο Κούντερα, η αιώνια επανάληψη είναι τραγική, (σκέψου την αιώνια επανάληψη του Β ΠΠ) ή κωμική (π.χ της πρώτης ερωτικής μας απογοήτευσης στην εφηβεία – σίγουρα ήταν δράμα όταν στα 16 την βίωνες αλλά στα 36 γελάς με το πόσο υπερβολικός ήσουν), γι αυτό και η θνητότητα είναι μια κάποια λύση. Το σίριαλ όμως τα διαπραγματεύεται επιφανειακά και τυπικά, ξοδεύεται στο να σε εκπλήξει με το ποιος είναι άνθρωπος ποιος είναι ρομπότ, τι θέλει ο Φoρντ και τι θέλει η Δήλος, αντί να κάνει ένα σχόλιο σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, να πιστεύεις σε κάποιο θεό και να λες πως έχεις ελεύθερη βούληση και τι νόημα έχει όλη αυτή η ανθρώπινη λούπα. Αντίθετα, οι άνθρωποι είναι κακοί και τα ρομπότ πρέπει να τους εξαφανίσουν, ο Φορντ είναι ο Θεός είναι κακός αλλά μήπως καλός (αλλά για ποιους καλός;) και αυτό ήταν.

 Το Westworld δεν είναι ένα κακό σίριαλ, αλλά δεν είναι και το δώρο Θεού (sic) που κοινό και κριτικοί ευαγγελίζονται. Ας ελπίσουμε ότι η δεύτερη σεζόν θα έχει να μας πει κάτι πιο ουσιώδες.

semiramis

…και η “αντίρροπη” άποψη :

Εν τέλει πού ακριβώς θέτουμε τον πήχη και γιατί;

Προσωπικά το WestWorld το ευχαριστήθηκα όσο λίγες σειρές. Το θέμα του, το κορυφαίο ύφος του και οι ανατροπές του, ακόμη και στις περιπτώσεις που ήταν κάπως αναμενόμενες, με έκαναν να κολλήσω και να περιμένω με αγωνία κάθε εβδομάδα το επόμενο επεισόδιο. Και για μένα, που μετά το σοκ του φινάλε του Lost είχα γίνει ΠΟΛΥ επιφυλακτικός με τις σειρές που σε γέμιζαν ερωτηματικά, αυτό ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα. Η δε παρουσίαση της ιστορίας μέσω τριών διαφορετικών timelines, παρά το μπέρδεμα που μπορεί να προκάλεσε στην αρχή, πιστευω πως ήταν ένας πετυχημένος τρόπος αφήγησης αν μη τι άλλο. Πέρα από αυτά, που πιστεύω ότι την καθιστούν από μόνα τους μια αξιοπρόσεκτη σειρά, οι φιλοσοφικές της προεκτάσεις για την ανθρώπινη συνείδηση την ανέβασαν ακόμη πιο ψηλά στην εκτίμηση μου. Η θεωρία του  bicameral mind και η ένταξη της λούπας σαν στοιχείο που διαχωρίζει τα ρομπότ απο τους ανθρώπους – αλλά παράλληλα με ένα τρόπο είναι κοινό και στους δύο – ήταν στοιχεία που έδωσαν άλλη διάσταση στο σύμπαν της σειράς και την ίδια την ιστορία.

Η παραπάνω άποψη της semiramis είναι από τις πλέον νηφάλιες από όσες έτυχε να δω online από τους “επικριτές” του Westworld. Αντιλαμβάνομαι ότι οι προσδοκίες μπορεί να ανεβαίνουν όσο βλέπουμε όλο και καλύτερα πράγματα από τηλεοπτικές παραγωγές – κι εγώ μπορεί να ήμουν αυστηρός στην κριτική μου για κάποια επεισόδια του Black Mirror – αλλά δυσκολεύομαι να καταλάβω την κριτική στη συγκεκριμένη σειρά. Ίσως σκέφτομαι πολύ απλοϊκά, αλλά πάντα όταν θέλω να κρίνω κάτι, στην προσπάθειά μου να είμαι όσο γίνεται πιο αντικειμενικός, προσπαθώ να εντοπίσω το σύστημα αναφοράς του και να το κρίνω μέσα σε αυτό.

Το Westworld είναι μια τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία -αρκετά- χρόνια, οι τηλεοπτικές σειρές αναβαθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό σε επίπεδο σκηνοθεσίας, ερμηνειών αλλά και σεναρίου. Οπότε η άρτια σκηνοθεσία και οι εξαιρετικές ερμηνείες μπορώ να δεχθώ ότι, ναι μεν είναι αξίες επαίνων, αλλά δεν είναι κάτι μοναδικό και πρωτόγνωρο στο χώρο.

Στον τομέα της επιστημονικής φαντασίας, βέβαια, με εξαίρεση το Battlestar Galactica και το πιο πρόσφατο The Expanse η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες τηλεοπτικές παραγωγές ήταν είτε σειρές δράσης, που απλά ήταν σε κάποιο sci-fi κόσμο, και όχι πάντα με τόσο αξιοπρεπείς ιστορίες, είτε όταν είχαν κάποιες προεκτάσεις αντιμετώπιζαν το θέμα αρκετα επιδερμικά. Υπάρχει βέβαια και το Black Mirror αλλά λόγω του format του πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό – θα έλεγα πως αποτελεί μια κατηγορία μόνο του.

Μου είναι λοιπόν πιο εύκολο να καταλάβω κάποιον που περιγράφει το westworld σαν βαρετό (προφανώς περιμένει να δει περισσότερη δράση και λιγότερο character development και φιλοσοφικές αναζητήσεις σε μια τηλεοπτική σειρά, κι αυτό είναι σεβαστό) από κάποιον που το κριτικάρει σαν ρηχό. Η πλειοψηφία των φίλων της επιστημονικής φαντασίας πιστεύω θα συμφωνήσει ότι το Battlestar Gallactica ήταν η αρτιότερη σειρά επιστημονικής φαντασίας που είδαμε στην τηλεόραση, με τη δράση του, τις ανατροπές του, αλλά και τις φιλοσοφικές του προεκτάσεις. Ήταν αλήθεια πιο “βαθύ” το μήνυμα του Battlestar από αυτό του Westworld; Είχε μια περισσότερο “ενδοσκοπική ματιά” από αυτό ή μήπως μας “είπε κάτι καινούριο” σε σχέση με τις ως τότε θεωρίες για την συνείδηση του ατόμου; Και αν όχι, τι είναι αυτό που μας έκανε να θέσουμε τον πήχη ακόμη ψηλότερα και να απογοητευτούμε τελικά από το “ρηχό” Westworld ;

 Pop-Corn Maniac