Από Τους Skywalker Στους Brasso
ΥΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ANDOR
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ “ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΝΔΡΩΝ”
1. Η “Θεωρία των Μεγάλων Ανδρών” και η λειτουργία της
Η ιδέα ότι την Ιστορία τη γράφουν “σπουδαίοι άνδρες” (great men) , ήρωες, στρατηγοί, ιδιοφυΐες, είναι θεμέλιο της αστικής ιστοριογραφίας. Η λειτουργία της είναι ιδεολογική: αποκρύπτει τις υλικές συνθήκες, αποπολιτικοποιεί τον λαό, καλλιεργεί την ανάθεση και τον ηρωολαγνικό παθητισμό. Ο Μαρξ έγραφε: “Η Ιστορία δεν κάνει τίποτα… Είναι ο άνθρωπος, ο πραγματικά ζωντανός, που κάνει την ιστορία” (Μαρξ, *Η Αγία Οικογένεια, 1845). Η Ιστορία παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα προσωπικών αρετών, ηγετικών αποφάσεων και μοναδικών ταλέντων, ενώ στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα κοινωνικών αντιφάσεων, παραγωγικών σχέσεων, μαζικών μετατοπίσεων και ταξικών συγκρούσεων.
(Αυτή τη σειρά την έβγαλε η Ντίσνεϊ)
2. Το Andor ως υλιστική σπουδή στην επαναστατική υποκειμενικότητα
Η σειρά Andor δεν αναπαράγει την “Great Man Theory”. Αντίθετα, την αποδομεί. Ο κεντρικός ήρωας, Cassian, δεν είναι ούτε ηγέτης, ούτε μεσσίας, ούτε “εκλεκτός”. Είναι εκπρόσωπος μιας ευρύτερης διεργασίας: της πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης ενός καταπιεσμένου ανθρώπου με βάση τις υλικές του εμπειρίες. Όπως γράφει η Ρόζα Λούξεμπουργκ: “Η επανάσταση δεν επινοείται, ξεσπά όταν ωριμάσουν οι αντικειμενικοί όροι. Η συνείδηση και η δράση των μαζών είναι ο αποφασιστικός παράγοντας.” (*Μαζική Απεργία, 1906).
Οι πραγματικοί παράγοντες της Ιστορίας εδώ είναι:
– Η “εργατική τάξη” της Narkina 5, που οργανώνεται μέσα από την αναγκαιότητα.
– Οι κάτοικοι του Ferrix, που θυμούνται, θρηνούν, θυσιάζουν/θυσιάζονται και εξεγείρονται.
– Οι γυναίκες (Maarva, Bix, Kleya), που συγκροτούν δίκτυα, λόγο, φροντίδα και αντίσταση.
– Οι αφανείς, “μικροί”, χωρίς ονομασία ή παρελθόν, που πράττουν ιστορικά.
(Αλήθεια τώρα, τί φάση;)
3. Υλικές συνθήκες και μηχανισμοί καταπίεσης
Η Αυτοκρατορία δεν καταρρέει από κάποιον “ήρωα”, αλλά από την αποτυχία της να διαχειριστεί τις ίδιες της τις αντιφάσεις:
-Καταναγκαστική εργασία χωρίς προοπτική (Narkina 5).
-Καταστολή χωρίς καν κοινωνικά προσχήματα (Ferrix, Gorman).
-Γραφειοκρατικοί μηχανισμοί ελέγχου που χάνουν την επαφή με την κοινωνία γενικότερα (ISB).
Όπως σημείωνε ο Λένιν: “Δεν υπάρχει επανάσταση χωρίς κρίση της εξουσίας και χωρίς κρίση στους από πάνω και από κάτω.” (*Δύο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας, 1905). Το Andor μας δείχνει ότι η εξέγερση δεν είναι στιγμιαία: είναι συσσωρευτικό αποτέλεσμα εκμετάλλευσης, πένθους και εμπειρίας.
(Είναι παράλογο.)
4. Η ριζοσπαστικοποίηση ως ιστορικό καθήκον
Ο Cassian δεν αλλάζει επειδή “εμπνέεται” από κάποιον ήρωα. Αλλάζει επειδή:
– Φυλακίζεται αυθαίρετα, όχι για όσα έκανε, αλλά ενώ ήταν τουρίστας.
– Βιώνει την απώλεια της μητέρας του εν μέσω κρατικής καταστολής.
– Βλέπει τη συνέργεια της απάθειας με την τυραννία.
Η επαναστατικοποίησή του είναι προλεταριακή: δεν είναι ιδεολογική διακήρυξη, αλλά ανάγκη. Όπως έγραφε ο Στάλιν: “Η επαναστατική συνείδηση δεν είναι δώρο, είναι προϊόν της ταξικής πάλης και της πολιτικής οργάνωσης.” (*Ο Μαρξισμός και το Εθνικό Ζήτημα, 1913).
(Ρε, Ντίσνεϊ, μας δουλεύεις;)
5. Η πράξη ως ιστορικός παράγοντας
Η ιστορία της εξέγερσης δεν γράφεται με φωτόσπαθα. Γράφεται:
– Με σταθερό βήμα απέναντι στις δυνάμεις καταστολής
– Με μια ταφόπλακα που μιλάει
– Με τη σιωπηρή συλλογική απόφαση για αντίσταση
– Με τα σώματα που πέφτουν, και τις σιωπές που γίνονται κρότος.
Ο Άρης Βελουχιώτης είχε πει: “Την ελευθερία δεν τη φέρνουν τα λόγια, τη φέρνουν τα καριοφίλια του λαού.” (*Ομιλία στο Μονοδένδρι, 1944).
(Εγώ πάντως πειρατικό το είδα, δε σε πληρώνω.)
6. Συμπεράσματα
Το Andor λειτουργεί ως υλιστικό αντίβαρο στο κυρίαρχο αφήγημα του Star Wars. Δείχνει ότι:
– Η Ιστορία είναι διαδικασία
– Οι εξεγέρσεις είναι κοινωνικά προϊόντα
– Και οι λαοί δεν περιμένουν “εκλεκτούς”, αλλά δρουν όταν η αναγκαιότητα τους ωθεί να μετατραπούν, από αντικείμενα, σε υποκείμενα της Ιστορίας.
(Κι εσείς, μην πληρώσετε για να το δείτε. Κάντε ότι θα έκανε κι ο Cassian, ή η Kleya.)
Η Αυτοκρατορία δεν θα πέσει από το χέρι ενός Jedi.
Θα πέσει, και θα πέφτει πάντα, γιατί γίνεται ανυπόφορη για όσους κουβαλούν την Ιστορία στην πλάτη τους.
About The Author
