ΜΑΥΡΟΣ ΠΥΡΓΟΣ – Πού απέτυχε η ταινία
Ο Μαύρος Πύργος είναι, για πολλούς, το magnum opus του Stephen King. Είναι μία σειρά 7 βιβλίων (8 αν μετρήσει κανείς το “Ο άνεμος μέσα από την κλειδαρότρυπα”), η οποία αντλεί έμπνευση από αρκετά ετερογενείς πηγές, όπως ο “Άρχοντας των Δαχτυλιδιών”, ταινίες γουέστερν – ειδικότερα το “Ο Καλός, ο Κακός κι ο Άσχημος”- αλλά και από μύθους που ανήκουν στον Αρθουριανό Κύκλο. Η μεγαλύτερη αναφορά του, βέβαια, είναι το ποίημα του Robert Browning “Ο νεαρός Ρόλαντ στον Μαύρο Πύργο ήρθε”.
Ο Ρόλαντ Ντεσέιν της Γαλαάδ, ο τελευταίος των πιστολέρο, είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ο οποίος, τόσο στο πρώτο βιβλίο, όσο και στην ταινία, ακολουθεί τον μυστηριώδη Άντρα με τα Μαύρα. Απότερος σκοπός του είναι η αναζήτηση του αινιγματικού Μαύρου Πύργου· του Πύργου που στηρίζει τα πάντα.
Ήδη από το πρώτο trailer φαινόταν ότι κάτι δε θα πήγαινε καλά με αυτή την ταινία. Ο Ρόλαντ να πετάει τις σφαίρες στον αέρα, να γεμίζει το όπλο του με “μαγικό” τρόπο και να πυροβολεί χωρίς να βλέπει το στόχο, δεν είναι κάτι το οποίο θα συναντήσει κανείς στα βιβλία. Όσο κυρίαρχο κι αν είναι το υπερφυσικό στοιχείο, κανένας από τους πρωταγωνιστές δεν είναι υπερήρωας. Ο Ρόλαντ είναι ένας καλά εκπαιδευμένος άντρας, γρήγορος και εύστοχος, αλλά σίγουρα δεν είναι άτρωτος. Είναι ένας άντρας με σκοτεινό παρελθόν, από το οποίο και τυραννιέται, οπότε τα τραύματά του είναι τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.
Το παρελθόν του Ρόλαντ προσεγγίζεται ως ένα σημείο στην ταινία, αλλά μόνο επιφανειακά. Είναι λογικό, εν μέρει, λόγω της μικρής διάρκειας μιας κινηματογραφικής μεταφοράς, όμως αυτό δε γίνεται για να δοθεί βάρος στα πολυσήμαντα και βαθιά νοήματα του βιβλίου. Αντιθέτως, όλα αντιμετωπίζονται επιφανειακά. Καθόλη τη διάρκεια της ταινίας δεν υπάρχει πουθενά η αίσθηση πραγματικού κινδύνου. Όσο βαρύγδουπα κι αν είναι τα λόγια που ξεστομίζονται (“Άμα καταστραφεί ο Πύργος, θα καταστραφεί ολόκληρη η ύπαρξη” κτλ), η ταινία αποτυγχάνει να αποδώσει τη σημαντικότητα αυτών των λέξεων. Από την αρχή, κιόλας, της ταινίας, γνωρίζει κανείς ότι ο (υπερ-)ήρωας θα νικήσει τον Άντρα με τα Μαύρα και θα σώσει τον Πύργο.
Ήδη πριν από την έξοδο της ταινίας στους κινηματογράφους, οι δημιουργοί είχαν δηλώσει ότι δεν επρόκειτο για την ακριβή απόδοση των βιβλίων. Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές ήταν η επιλογή του Idris Elba για τον πρωταγωνιστικό ρόλο· ενός χαρακτήρα που στο βιβλίο είναι ρητά λευκός, κάτι που παίζει σημαντικό ρόλο στη σχέση του με τον χαρακτήρα της (μαύρης) Σουζάνα Ντιν, και η οποία, βέβαια, δεν εμφανίζεται στην ταινία. Ο Idris Elba, όμως, μαζί με τον νεαρό ηθοποιό Tom Taylor (στο ρόλο του Jake Chambers) είναι τελικά τα δύο δυνατότερα χαρτιά αυτής της ταινίας· ίσως είναι και οι μόνοι άνθρωποι που προσπαθούν πραγματικά να κάνουν αυτή την ταινία να λειτουργήσει. Ο Matthew McConaughey στο ρόλο του Άντρα με τα Μαύρα είναι ικανοποιητικός, αλλά το πρόβλημα με αυτόν τον χαρακτήρα είναι η σεναριακή – μονοδιάστατη – απόδοσή του, παρά η αβανταδόρικη προσέγγιση του ηθοποιού.
Παρόλα αυτά, η ταινία, όχι μόνο δεν είναι μια ακριβής απόδοση, αλλά σε ορισμένα σημεία δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τα βιβλία. Οι συμβολισμοί εξαφανίζονται στο βωμό των εύπεπτων ειδικών εφέ. Η οθόνη γεμίζει αναφορές, τις οποίες μόνο αναγνώστες των βιβλίων καταλαβαίνουν (π.χ. ο αριθμός 19 ή η χελώνα), χωρίς να εξηγούνται πουθενά, αλλά και αναφορές σε άλλα έργα του King (π.χ. η Λάμψη), οι οποίες δεν είναι καν οι αναφορές σε έργα του, που ο ίδιος ο King έχει τοποθετήσει στην ιστορία. Σίγουρα, τα μαγευτικά τοπία (ειδικά στην αρχή) κερδίζουν το θεατή, αλλά αυτά, σε συνδιασμό με τους πρωταγωνιστές, δεν είναι ικανά στοιχεία από μόνα τους να στηρίξουν μια κατά τ’ άλλα κενή ταινία.
Σε γενικές γραμμές, από την ταινία λείπει το βάθος και η ποιητικότητα που χαρακτηρίζει τα βιβλία. Ακόμη και το πιο αδύναμο βιβλίο της σειράς (κατ’ εμέ το 6ο), έχει πολύ περισσότερο βάθος από την συγκεκριμένη ταινία. Σίγουρα το εγχείρημα είναι δύσκολο και η μεταφορά μιας τόσο φορτωμένης σειράς, επίφοβο, αλλά ζούμε σε μια εποχή που έχουν αποδοθεί κινηματογραφικά αξιοπρεπώς έργα όπως το V for Vendetta ή το Watchmen (έργα με πολύ βαθύτερο φιλοσοφικό υπόβαθρο) και ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών ή τα Χάρι Πότερ (έργα με τεράστιους κόσμους πίσω τους) χωρίς να χάνουν τον κεντρικό πυρήνα τους. Η προσπάθεια απόδοσης του Μαύρου Πύργου αποτυγχάνει παταγωδώς.
Η ταινία μάλλον γυρίστηκε κάπως βιαστικά, ίσως για να προλάβει κάποιο deadline. Η διάρκειά της, για ταινία του είδους της, είναι πάρα πολύ μικρή (90′ περίπου) για να χωρέσει βασικά στοιχεία και δομές που κάνουν την ιστορία των βιβλίων μοναδική. Σίγουρα φαίνεται κατά κάποιον τρόπο ανολοκλήρωτη. Κυκλοφορεί μια φήμη ότι η ταινία αποτελεί τον πρόλογο για μια τηλεοπτική σειρά που θα ακολουθήσει. Αν όντως μια τέτοια τηλεοπτική σειρά είναι στα σκαριά, καλό θα ήταν, οι δημιουργοί να επικεντρωθούν στο πλούσιο υλικό των βιβλίων και να ξεχάσουν ότι αυτή η ταινία υπήρξε. Ο υπόλοιπος κόσμος, σίγουρα θα το κάνει.