Γυναίκες & Εξουσία – Mary Beard [Book Review]
Η Mary Beard δεν φοβάται να μιλήσει για τις έμφυλες ανισότητες, για την ακρίβεια εξηγεί εμπεριστατωμένα τους λόγους για τους οποίους καμία γυναίκα δεν θα έπρεπε να σιωπά. Τι περιμένει η κοινωνία από μια γυναίκα για να είναι αρεστή; Τι κύρος εμπνέει μια ανδρική φωνή και τι μια γυναικεία στο πέρασμα των αιώνων; Πώς παρουσιάζονται στα αρχαία κείμενα γυναίκες που ασκούν κάποιου είδους εξουσία; Με παραδείγματα από την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο έως την Χίλαρι Κλίντον και τον Ντόναλντ Τραμπ, το βιβλίο της είναι αυτό που λέει και στο εξώφυλλο: ένα μανιφέστο.
Την εποχή που το τέλος του Game of Thrones ήταν ακόμη φρέσκο στις μνήμες, ξεκίνησα να διαβάζω αυτό το βιβλίο. Κύριο ερώτημα που βασάνιζε το μυαλό μου ήταν αν η δύναμη και η θηλυκότητα μπορούν να ταιριάξουν και να εκτιμηθούν, χωρίς η μία αρετή να γίνεται “εμπόδιο” της άλλης. Όχι, στο συγκεκριμένο βιβλίο δεν θα βρείτε απαντήσεις γύρω από τον θρόνο του GoT, αλλά θα βρείτε παρόμοια παραδείγματα τόσο από τον κόσμο της μυθοπλασίας όσο και από τον πραγματικό. Εξάλλου, ο κόσμος της μυθοπλασίας συχνά αντικατοπτρίζει τι θέλει να δει και να ακούσει το ευρύ κοινό, δηλαδή ως ένα σημείο, η ίδια η κοινωνία.
Το βιβλίο τόσο με φωτογραφικό υλικό όσο και με λόγια, εξηγεί ότι η εικόνα μιας γυναίκας σε θέση εξουσίας έχει εξισωθεί ως κάτι απροσδόκητο, κάτι ενάντια στην φύση, κάτι άσχημο και άχαρο, όπως τα αγάλματα της θεάς Αθηνάς που σχεδόν πάντα φέρουν κάποια ανδροπρεπή χαρακτηριστικά.
Οι γυναίκες πολιτικοί έχουν δημοσιογράφους να ασχολούνται με το πώς “ξεπέρασαν τα εμπόδια” και κατέκτησαν την πολιτική. Οι άνδρες, αντίστοιχα, συχνά θαυμάζονται για τις ρητορικές τους ικανότητες, τον τόνο της φωνής τους, τα λόγια που -ορισμένες φορές- δεν αξίζουν επί της ουσίας αλλά τόσο εύγλωττα διατυπώνονται και τυφλώνουν τις μάζες.
Σε έναν κόσμο που οι γυναίκες κρίνονται για τα ρούχα και την απουσία ή παρουσία θηλυκότητάς τους, οι άντρες πολιτικοί κρίνονται για τα λόγια τους. Στην περίπτωση της Greta Thunberg θα λέγαμε ότι πιο συχνά κατακρίνεται η ηλικία και η καταγωγή της παρά το περιεχόμενο των ομιλιών της. Λέει ψέματα; Είναι επιστημονικές ανακρίβειες τα λεγόμενά της; Το μόνο που έχει σημασία είναι ότι έχασε μερικές μέρες σχολείο. Άρα είναι αναξιόπιστη.
Το διαδίκτυο και η κοινωνία είναι σκληροί κριτές. Αυτό δεν τους κάνει σωστούς κριτές. Αν μια κυβέρνηση αποτελείται στην πλειοψηφία της από άντρες πολιτικούς, δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται λιγότερο για τα κοινά, ίσως οι ψηφοφόροι δεν τις βλέπουν ακόμη ως ικανές. Το φύλο όμως δεν κάνει κανέναν πολιτικό ικανό ή ανίκανο να κυβερνήσει και ίσως το ιδανικό είναι να ξεπεραστούν οι προκαταλήψεις και όλοι οι ρήτορες να κρίνονται για την ουσία των λεγόμενών τους. Όχι για άλλα χαρακτηριστικά.
Συμπερασματικά, το “Γυναίκες & Εξουσία” είναι ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, που κάθε νέα γυναίκα (και άντρας – γιατί όχι;) αξίζει να έχει στην συλλογή της. Διαβάζεται εύκολα και γεννά σκέψεις. Ίσως θα ήταν καλό δώρο σε φίλους που διαφωνούν με το politically correctness ή έχουν ακόμη κάποιες έμφυλες προκαταλήψεις. Είμαι αισιόδοξη ότι θα το δεχτούν με καλοσύνη και ίσως δώσει αφορμή για εποικοδομητικές συζητήσεις.