Λούλα: Γιατί πέτυχε η μεταφορά του βιβλίου του Βαγγέλη Ραπτόπουλου στο θέατρο του Ν. Κόσμου

Η Λούλα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου είχε εκδοθεί στη δεκαετία του ’90. Ναι, στη δεκαετία που συνέβη το παρακάτω:

Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος ήταν από τους ήδη πολυδιαβασμένους συγγραφείς στην Ελλάδα, και όταν έγραψε το βιβλίο τον κατηγόρησαν για πορνογράφο και σατανιστή. Τόλμησε να βάλει στοιχεία από το χώρο του υπερφυσικού τρόμου. (βλέπε Λάβκραφτ ή Δράκουλα),

αλλά και να μιλήσει για σεξουαλικά θέματα, που τότε η συντηρητική κοινωνία δεν τολμούσε να συζητήσει.
Θέματα που έπρεπε να αποδοθούν πάνω στη σκηνή με το τολμηρό σενάριο των σκηνοθετών Δημήτρη Αγαρτζίδη και Δέσποινα Αναστάσογλου.  Πώς λοιπόν ένα τέτοιο βιβλίο θα μεταφερόταν στο θέατρο; Ειδικά όταν μιλάμε για ένα βιβλίο πεντακοσίων σελίδων και ένα θεατρικό σενάριο δεκαεννέα σελίδων (όπως είπαν οι σκηνοθέτες);
Ας δούμε πώς πέτυχαν κάποιες ταινίες που ήταν μεταφορές βιβλίων. Για παράδειγμα η ταινία Blade Runner είναι βασισμένη στο βιβλίο «Το ηλεκτρικό πρόβατο» του Φιλιπ Κ. Ντικ.
Όποιος διαβάσει το βιβλίο και δει την ταινία θα παρατηρήσει ότι ο σκηνοθέτης έχει κάνει μια δική του ερμηνεία πάνω στην ιστορία του βιβλίου και έχει ξεφύγει αρκετά από αυτό. Όμως αυτό που κράτησε, το οποίο μπορούμε να το βρούμε και σε άλλα βιβλία του Φιλικ Κ. Ντικ ήταν η ατμόσφαιρα. Ή αλλιώς η αισθητική του βιβλίου. Η εγκαταλειμμένη μεγαλούπολη βαμμένη σε νουάρ χρώματα. Η παρακμή που είναι χαραγμένη στα πρόσωπα των ηρώων. Αυτός ήταν ο άμεσος συνδετικός κρίκος που απογείωσε κατά τη γνώμη μου και την ταινία.
Άλλη μια ταινία που έχει βασιστεί σε βιβλίο είναι το “Under the Skin” με τη γυμνή Scarlett  Johansson.

Κι εδώ ο σκηνοθέτης έχει απομακρυνθεί από την ιστορία του ομώνυμου και εξαιρετικού βιβλίου του Μισέλ Φέϊμπερ παραλείποντας αρκετές λεπτομέρειες. Αλλά αυτό που έχει μείνει είναι η αισθητική. Η επικέντρωση στους ήχους. Στην ανάδειξη της αποξένωσης. Την ταινία μπορεί να τη δει κανείς και να την κρίνει ξεχωριστά από το βιβλίο. Αλλά για μένα τα δυο αλληλοσυμπληρώνονται.
Έτσι και στο θεατρικό έργο που παίζεται για λίγες εβδομάδες ακόμα στην κάτω σκηνή του Νέου Κόσμου (μέχρι 24 Απριλίου) αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η ατμόσφαιρα παραμένει ίδια. Κατά τα άλλα οι σκηνοθέτες ερμήνευσαν το βιβλίο  από τη δική τους ματιά, ή καλύτερα από τη ματιά της ελληνικής κοινωνίας που έχει τώρα hangover/πονοκέφαλο μετά τη μέθη της δεκαετίας του 90 και του 2004. Στο βιβλίο λείπει παντελώς η πολιτική σκηνή και φευγαλέα ακούνε οι ήρωες κάποιους στίχους από τα τότε λαϊκά σουξέ. Οι σκηνοθέτες όμως έχουν εντάξει στο θεατρικό έργο τους την κριτική τους πάνω στην πολιτική και στην κοινωνία εκείνης της εποχής. Κάτι που ο συγγραφέας από διαίσθηση είχε περάσει μέσα από τις αρρωστημένες σχέσεις της Λούλας.

Στο πρώτο μέρος γνωρίζουμε τις δυο συγκάτοικους. Η Λούλα, που ερμηνεύεται χωρίς ατέλεια από την Ανθή Ευστρατιάδου, αναζητά τον οργασμό μέσα από αυτές τις σχέσεις, παίρνοντας συμβουλές από την αθυρόστομη συγκάτοικος της, το alter ego της, Εύη, που ερμηνεύεται από τη Βίκυ Κατσίκα. Η Βίκυ Κατσίκα δεν υποδύεται μόνο την Εύη όμως, αλλά και τους άνδρες που παίζουν σημαντικό ρόλο στο βιβλίο και στη ζωή της Λούλας. Με ένα μαγικό τρόπο μεταμορφώνεται σε αυτούς και τους ζωντανεύει. Ειδικά στη μεταμόρφωση της σε «βρικόλακα» στο τελευταίο μέρος  του έργου ξαφνικά από θεατές γινόμαστε συμμέτοχοι σε μια τελετουργική μύηση. Κι εκεί η ατμόσφαιρα του βιβλίου φαίνεται πόσο πολύ έχει διαποτίσει το έργο των σκηνοθετών. Είτε από τα σκηνικά, είτε από τον φωτισμό, θυμίζοντας μας το πρώτο season του Τrue Detective, στο οποίο ο σεναριογράφος καταλαβαίνουμε ότι έχει επηρεαστεί από βιβλία όπως του Λάβκραφτ ή τον Βασιλιά με τα Κίτρινα.   

Το μόνο αρνητικό για μένα ήταν ότι αυτό το ατμοσφαιρικό δεύτερο μέρος του έργου τελείωσε γρηγορότερα απ’ όσο περίμενα.  Θα ήθελα δηλαδή να έβλεπα περισσότερες σκηνές από τα δυο τελευταία μέρη του βιβλίου. Αλλά, φυσικά πάντα υπάρχει το βιβλίο για να χορτάσουμε την όρεξή μας 😉