“Αιρετικοί” του Λεονάρδο Παδούρα

Ο Λεονάρδο Παδούρα είναι μια από τις ισχυρότερες πένες  της Λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας τα τελευταία χρόνια. Γεννημένος στην Αβάνα στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, καταπιάστηκε από νωρίς με την δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Έγινε γνωστός από την σειρά αστυνομικών μυθιστορημάτων με κεντρικό ήρωα τον επιθεωρητή Μάριο Κόντε, από την οποία κυκλοφορούν μεταφρασμένα οι «Μάσκες», «Το παρελθόν χαμένο στην ομίχλη» και το «Αντιός, Χέμινγουεϊ». Οι «Αιρετικοί» είναι το τελευταίο της σειράς και κυκλοφορεί και αυτό από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Στα ταραγμένα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το Σεντ Λούις, ένα πλοίο φορτωμένο με εκατοντάδες Εβραίους, ξεκινάει από το Άμστερνταμ ψάχνοντας απεγνωσμένα ένα λιμάνι να προσαράξει. Μην έχοντας καμία θετική απάντηση από τις δυτικές χώρες, επιστρέφει στην δηλητηριώδη αγκαλιά της Ευρώπης, έχοντας όμως ξεφορτώσει πρώτα ένα θησαυρό αμύθητης αξίας στην Κούβα, ένα πίνακα με την υπογραφή του Ρέμπραντ. Εβδομήντα σχεδόν χρόνια μετά, στην Αβάνα του Κάστρο, ένας  εβραίος Κουβανός που ζει στις ΗΠΑ αποκαλύπτει στον Μάριο Κόντε την ιστορία της οικογένειάς του και την αναζήτηση ενός  χαμένου οικογενειακού κειμηλίου, έναν πίνακα με την υπογραφή του Ρέμπραντ. Στα μέσα του 17ου αιώνα στο Άμστερνταμ, ένας παθιασμένος με την ζωγραφική εβραίος διακινδυνεύει τα πάντα για να μαθητεύσει στο εργαστήρι του μεγαλύτερου ζωγράφου όλων των εποχών. Όταν τον ανακαλύπτουν φεύγει κυνηγημένος έχοντας πάρει μαζί του τα σκίτσα της αγαπημένης του και ένα πίνακα με την υπογραφή του δασκάλου του, του Ρέμπραντ. Όλα αυτά διαδραματίζονται στις 800 σελίδων των Αιρετικών, οι οποίες διαβάζονται απνευστί από έμπειρους και άπειρους αναγνώστες.

Οι Αιρετικοί είναι ένα πολυεπίπεδο – χρονικά και τοπικά – μυθιστόρημα με σημαντικές αναφορές σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Μέσα από τις τέσσερις ενότητές του, ο αναγνώστης θα ταξιδέψει από την ναζιστική Ευρώπη στη μπατιστική Κούβα και από το Άμστερνταμ του 17ου αιώνα, την Νέα Ιερουσαλήμ, όπως συνήθιζαν να το αποκαλούν, στο κουβανικό Μαϊάμι των τελευταίων δεκαετιών. Όλους αυτούς τους τόπους και χρονικές περιόδους ενώνουν η πολιτικοθρησκευτική σύγχυση που επικρατούσε εκάστοτε, το πάθος (με την αόριστη έννοια) των πρωταγωνιστών και η δίψα για λύτρωση.

Το βιβλίο ανήκει συνολικά στο είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας. Η βασική του πλοκή είναι δομημένη σε μια ιστορία μυστηρίου που χρειάζεται μια λύση, προφανώς. Στο ρόλο του ντεντέκτιβ-συντονιστή βρίσκουμε τον Μάριο Κόντε, ένα χαρακτήρα αρκετά ανατρεπτικό από αυτούς που έχουμε συνηθίσει στα αστυνομικά. Εκτός από ένα υποδειγματικά στημένο αστυνομικό μυθιστόρημα, οι Αιρετικοί έχουν έντονα ιστορικά και θρησκευτικά στοιχεία. Αυτό είναι που, κατά την γνώμη μου, τους κάνει τόσο ξεχωριστούς!

Επιπλέον, σημαντικό είναι το έργο του Κώστα Αθανασίου στη μετάφραση στο βιβλίο. Συχνά λησμονούμε να αναφερθούμε στους αφανείς αυτούς ήρωες που βρίσκονται ανάμεσα στους λογοτέχνες και σε εμάς, αλλά η αλήθεια είναι ότι τους οφείλουμε πάρα πολλά. Αυτός ο χάρτινος θησαυρός λόγω όγκου και περιεχομένου είναι αρκετά δύσκολος από μόνος του και χωρίς το καλοδουλεμένο μετάφρασμα του κυρίου Αθανασίου, ο αναγνώστης δεν θα μπορούσε να τον απολαύσει στο έπακρον.

Τέλος, πρέπει να ομολογήσω πως οι Αιρετικοί είναι το βιβλίο που μου έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση από τα γραπτά του Λεονάρδο Παδούρα. Ο συνδυασμός της πλοκής, των χρονικών σημείων και των προσώπων είναι χτισμένος σε απόλυτη αρμονία. Σίγουρα, είναι ένα ανάγνωσμα που θα ενθουσιάσει όλους τους αναγνώστες του αστυνομικού, αλλά και του ιστορικού είδους!